در ابتدای دهه 40خورشیدی علم ارتباطات دانشی نوپا در ایران بود اما پشتکار دکتر کاظم معتمدنژاد جوانه نورسته روزنامه‌نگاری را به نهالی بدل کرد که در نیم قرن گذشته دربرابر هر‌آنچه خشکسالی و تندر و طوفان بود تاب آورد تا خبرنگارانی را به مردم ایران هدیه کند که هر آینه دیده تیزبین‌شان در برابر بی‌عدالتی‌ها از پای ننشیند.
دکتر معتمدنژاد کسی بود که کتاب‌هایش کتاب‌های مرجع آموزش روزنامه‌نگاری در دانشکده‌های کشور است. ازجمله ویژگی‌های منحصر به فردی که در روش کاری‌اش وجود داشت همگام‌بودن با علم روز در زمینه فعالیت‌هایش بود که از او شخصیت دانشگاهی منحصر به فردی می‌ساخت؛ شخصیتی که آرزوهای بزرگی برای مطبوعات کشورش داشت و ادامه راه را به شاگردانش سپرد. باشد که با همکاری دولت بخشی از این آرزوها محقق شود. یکی از آرزوهای همیشگی دکتر معتمدنژاد ایجاد نظام ثبت برای مطبوعات بود. او معتقد بود که نظام ثبت می‌بایست جایگزین نظام صدور مجوز برای مطبوعات باشد چرا که بر این باور بود که صدور مجوز راه را بر آزادی و استقلال مطبوعات دشوار خواهد کرد.
پدر علم ارتباطات کشورمان در مقاله‌ای با عنوان تحولات مبانی حقوقی آزادی رسانه‌ها در عرصه‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی بحث مبسوطی در این‌باره دارد.
مهربان و آرام بود
مهربانی و رضایت در چهره‌شان نمایان بود و حتی در بستر بیماری تا واپسین دم زندگی هم آرامش و مهربانی را می‌شد در خطوط صورتشان دید. دکتر‌رؤیا معتمدنژاد، فرزند استاد، در وصف حال پدر گفت: شاید مهم‌ترین ویژگی پدر را بتوان فروتنی و مهربانی دانست، آنقدر که نه‌تنها من و برادرم بلکه شاگردان و دانشجویان ایشان هم بر این باورند که مهربانی همیشه در رفتار پدر جایگاهی ویژه داشت. در روزهای آخر هم هر وقت در بیمارستان به دیدارش می‌رفتیم، رد پای مهر و آرامش را می‌توانستیم در خطوط چهره‌شان ببینیم؛ چهره‌ای که جز مهربانی یادگاری در ذهن مان نگذاشته است. او افزود: پدر از هفته‌ها پیش به‌دلیل وخامت حالشان در بیمارستان ابن‌سینای تهران بستری شدند و با وجود تمام تلاشی که کارکنان این بیمارستان برای درمانشان صرف کردند متأسفانه ساعت 11:30روز پنجشنبه 14آذرماه واپسین دم حیاتشان را سپری کردند و ما و شاگردانشان را با اندوهی سنگین جا گذاشتند.
پیام تسلیت شهردار تهران
محمدباقر قالیباف شهردار تهران نیز با ارسال پیامی، درگذشت این استاد فرزانه علوم ارتباطات را تسلیت گفت. در بخشی از این پیام تسلیت آمده است:
بدون شک درگذشت پدر علم ارتباطات ایران ضایعه‌ای اسفناک نه‌تنها برای همه دانشجویان و اساتید این حوزه که برای همه علاقه‌مندان به حوزه رسانه است. خدمات ارزنده ایشان در قالب بنیانگذاری و ارتقای این دانش همواره در ذهن‌ها خواهد ماند.
کودکی از کویر
در اردیبهشت سال 1313نوزادی در شهر مود در جنوب خراسان (شهر سربیشه کنونی) دیده به جهان گشود که کاظم نام گرفت. او راه دانش‌آموزی را از زادگاهش تا بیرجند و دبیرستان مروی تهران پشت سر گذاشت و در سال 1336لیسانس رشته حقوق قضایی‌اش را از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران دریافت و 3 سال بعد هم دکترایش را در همین رشته کسب کرد. کویرزاده پرتلاش همزمان با پایان تحصیلات، فعالیتش را در روزنامه کیهان به‌عنوان نخستین بخش از فعالیت مطبوعاتی آغاز کرد. او توانست 4سال بعد دکتری دولتی علوم سیاسی را از دانشکده حقوق و علوم اقتصادی پاریس دریافت کند و همزمان دکتری تخصصی روزنامه‌نگاری‌اش را از انستیتوی مطبوعات و علوم خبری در دانشگاه پاریس و دیپلم عالی تدریس روزنامه‌نگاری را نیز از مرکز بین‌المللی تعلیمات عالی روزنامه‌نگاری دانشگاه استراسبورگ کسب کند.
دکتر معتمدنژاد در فاصله سال‌های 49-1344دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران بود، علاوه بر این از سال 1344تا 1359استاد و رئیس دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی بود و نیز از سال 1360استاد گروه علوم ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی بود. علاوه بر این در سال‌های 1362تا 1368استاد مهمان دانشگاه‌های پاریس و رن فرانسه و نیز مدیر تحقیقات (استاد راهنمای رساله‌های دکترا) دانشگاه پاریس بود.
روزنامه نگاران و کارکنان روزنامه همشهری نیز خود را در این غم جانکاه سهیم می دانند و این ضایعه را به خانواده بزرگ علم ارتباطات و خانواده دکتر معتمد نژاد تسلیت می گویند. امید که راهش ماندگار باشد.
ز دُرج علم و عمل گوهر نفیسی رفت
روح بلند معلم اخلاق و اُسوه نجابت و فروتنی، دکتر کاظم معتمدنژاد، به پیشگاه حضرت دوست و جایگاه ابدی شتافت. او راهی را رفت که حضورش چه به‌عنوان یک معلم موفق و چه به‌عنوان محققی برجسته و صاحب‌نام الهام‌بخش جویندگان دانش بود. او بنیانگذار بسیاری از عرصه‌های نوین دانش ارتباطات و صاحب آثار ارزشمندی بود که همچنان در مراکز آموزشی و پژوهشی مورد استناد و استفاده دانشجویان و پژوهندگان است. بی‌تردید فقدان این استاد بزرگ و اندیشمند ارزشمند برای خانواده محترمش و صدها دانشجویی که از خرمن دانشش خوشه‌چینی کرده‌اند غمی است گران و برای جامعه فرهنگ و ارتباطات کشور ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر و فراموش نشدنی، اما این طلوعی دیگر است از برای او که در راه آموختن و گسترش عرصه‌های نوین علمی گام‌های بلندی برداشت و طریقی تابناک به یادگار گذاشت تا نامش بر تارک آسمان دانش و فرهنگ به نیکی زنده و جاوید بماند. از خداوند منان برای روان پاک و بلند این استاد گرانقدر جایگاهی رفیع و برای خانواده محترمش صبر و اجر و برای اهالی رسانه و روابط عمومی شکیبایی و پایداری طلب می‌کنم. روانش شاد، روحش قرین رحمت باد.
احمد مسجد جامعی
